Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να αυξήσει τα επιτόκιά της τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο κατά 25 μονάδες βάσης και να σταματήσει την αγορά ομολόγων, δημιούργησε για τις ευρωπαϊκές οικονομίες μια νέα πραγματικότητα. Τα επιτόκια των ομολόγων τους αυξήθηκαν άμεσα με μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών του πυρήνα και των χωρών της περιφέρειας της ευρωζώνης. Έτσι, στη Γερμανία το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου έφθασε στο 1,8% έναντι αρνητικού ποσοστού πέρυσι, ενώ τα επιτόκια στην Ελλάδα και την Ιταλία έφθασαν στο 4,4% (έναντι 1,5% πέρυσι) και 3,7% (έναντι 1% πέρυσι) αντιστοίχως.

Η Ευρώπη πριν ακόμη απαλλαγεί πλήρως από τον κορονοϊό, αντιμετωπίζει μια νέα απειλή: την οικονομική ύφεση, ως συνέπεια τόσο της πανδημίας, όσο και του πολέμου στην Ουκρανία. Τα προηγούμενα χρόνια, η πανδημία οδήγησε σε παύση οικονομικών δραστηριοτήτων (τουρισμός, εστίαση, ψυχαγωγίας, μεταφορές ανθρώπων κλπ.) με αποτέλεσμα την καθίζηση της οικονομίας διεθνώς και στην Ευρώπη. Η αντίδραση, τουλάχιστον των αναπτυγμένων χωρών, να χαλαρώσουν την δημοσιονομική πολιτική τους και να αυξήσουν την προσφορά χρήματος με πολύ χαμηλά επιτόκια, συνέβαλε στην ανάκαμψη το 2021 και στην ανάκτηση του χαμένου ΑΕΠ από την πανδημία.

Καθώς ο πληθωρισμός στην ΕΕ έφθασε στο 8,1%, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με καθυστέρηση, σε σχέση με τη Αμερικανική (Federal Reserve), αποφάσισε με πρόσφατη ανακοίνωση να αυξήσει τα επιτόκιά της μέσα στο καλοκαίρι και να αφήσει ανοικτή την πιθανότητα για νέα αύξηση το φθινόπωρο με στόχο να περιορίσει τον πληθωρισμό. Σε συνδυασμό με τη διακοπή της αγοράς ομόλογων, αυτή η απόφαση οδήγησε στην αύξηση της απόδοσης (των επιτοκίων) των ομολόγων σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης και ιδιαίτερα στις υπερχρεωμένες χώρες της περιφέρειας, στην Ελλάδα και στην Ιταλία.

«Η Κριστίν Λανγκάρντ χθες με τις δηλώσεις της φαίνεται πως παίζει κατενάτσιο, όπως στο ιταλικό ποδόσφαιρο. Για αυτό δεν υιοθέτησε επιθετικότερη πολιτική αύξησης των επιτοκίων» δηλώνει στο Liberal o Ναπολέων Μαραβέγιας, καθηγητής Mακροοικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο ίδιος εκτιμά πως «δεν είναι βέβαιο ότι η αύξηση των επιτοκίων θα τιθασεύσει τον πληθωρισμό», ενώ είναι «βέβαιος πως θα υπάρξει νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για τις χώρες του Νότου», μετά το τέλος του προγράμματος ομολόγων που ανακοινώθηκε χθες. Σημειώνει επίσης πως τα χρηματιστήρια και η αγορά ομολόγων μπαίνουν σε μια περίοδο αναταραχής.

Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο

Κύριε Μαραβέγια, αφού ο πληθωρισμός φτάνει σε δυσθεώρητα ύψη γιατί δεν προχωρά η ΕΚΤ σε πιο γρήγορη αύξηση επιτοκίων;

Είναι γεγονός ότι η κυρία Λανγκάρντ παίζει κατενάτσιο, όπως στο ιταλικό ποδόσφαιρο. Για δύο λόγους νομίζω. Ο πρώτος λόγος είναι ότι τουλάχιστον οι νοτιότερες χώρες θα έχουν πολύ σοβαρά προβλήματα με την αύξηση των επιτοκίων.

Καθώς προχωρά η δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, ενώ τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι αναμφισβήτητα, το αίσθημα της ανασφάλειας, του κινδύνου και του φόβου κυριαρχεί στον πλανήτη συνολικά, σε κάθε χώρα ξεχωριστά αλλά και σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη ατομικά, κάτι που διαπιστώνουν και σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της επιστήμης, της πολιτικής και των επιχειρήσεων στο φετινό Φόρουμ του Νταβός.

Είναι γεγονός ότι τα πολιτικά και στρατηγικά οφέλη της χώρας μας μετά την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον υπερκαλύπτουν τα δυνητικά οικονομικά οφέλη.

Συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από τις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012, μια χρονική απόσταση που μοιάζει πολύ μακρινή και ταυτόχρονα πολύ κοντινή. Οι εκλογές αυτές έγιναν μέσα σε βαθιά κρίση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Το ΑΕΠ της χώρας είχε συρρικνωθεί σωρευτικά τα χρόνια 2008-2011 κατά 15%, η ανεργία έφθανε το 22% και οι μειώσεις των εισοδημάτων, κυρίως των δημοσίων υπαλλήλων είχαν περισκοπεί κατά περίπου 30%. Αντίθετα, οι τιμές παρέμεναν υψηλές και συχνά αυξάνονταν από τις αυξήσεις στον ΦΠΑ προκειμένου να αντληθούν δημόσια έσοδα στο πλαίσιο της πρώτης δανειακής σύμβασης (πρώτο Μνημόνιο).

Σε αυτή τη χρονική περίοδο του Πάσχα έχουν συσσωρευτεί τουλάχιστον πέντε πηγές αβεβαιότητας, που δημιουργούν αίσθηση ανασφάλειας και αγωνίας όχι μόνο για την ευημερία, αλλά ακόμη και για την επιβίωση του συνόλου των κατοίκων του πλανήτη.

Τηρουμένων των αναλογιών, φαίνεται πως η κυρία Μαρίν Λεπέν εκφράζει στη Γαλλία σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές απόψεις του Αμερικανού πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το σύνθημα «η Γαλλία στους Γάλλους» είναι ανάλογο με το αντίστοιχο σύνθημα του Τραμπ για τις ΗΠΑ. Το εκλογικό σώμα που στηρίζει την υποψήφια πρόεδρο της Γαλλίας προσομοιάζει με αυτό που έφερε τον Αμερικανό πρόεδρο στην εξουσία το 2016. Οι ψηφοφόροι τους εμφορούνται από εθνικισμό, ξενοφοβία, ανησυχία για την παγκοσμιοποίηση και αισθάνονται «αλλεργία» στις φιλελεύθερες ιδέες, τα δημοκρατικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έχουν περιορισμένο επίπεδο εκπαίδευσης και οι περισσότεροι βρίσκονται στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Πολλοί επιχειρηματίες υποστηρίζουν αυτές τις απόψεις γιατί ανησυχούν για τον εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό.

Ο καθηγητής Μακροοικονομικής Ανάλυσης και Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ολοκλήρωσης και πρώην Αναπληρωτής Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ναπολέων Μαραβέγιας θεωρείται από τους κορυφαίους οικονομολόγους στην Ελλάδα. Σε μία αποκλειστική συνέντευξη το emeaGR τόνισε με έμφαση ότι «αν ο πόλεμος συνεχισθεί, η αύξηση των τιμών και η μείωση του ΑΕΠ μπορεί να είναι μεγαλύτερη σε βάθος χρόνου».