Ενα από τα μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν τους περισσότερους Ελληνες πολίτες είναι γιατί δεν μειώνονται οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών, εφόσον η ζήτηση έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια. Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολλές και σχετίζονται με τις ιδιομορφίες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Στις περιπτώσεις εκείνες που σ’ έναν κλάδο παραγωγής υπάρχουν ελάχιστες μεγάλες επιχειρήσεις, υπάρχουν ρητές ή/και άρρητες μυστικές συμφωνίες σχετικά με το επίπεδο των τιμών. Αντίθετα, παρατηρούνται αυξήσεις τιμών όταν το κόστος παραγωγής αυξάνεται, λόγω αύξησης του κόστους των πρώτων υλών ή της ενέργειας, προκειμένου το περιθώριο κέρδους να διατηρηθεί. Στις περιπτώσεις που σ’ έναν κλάδο παραγωγής υπάρχουν μερικές μόνο μεγάλες και πολλές μικρές επιχειρήσεις, οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν προχωρούν σε μειώσεις τιμών, ενώ θα μπορούσαν, λόγω χαμηλότερου κόστους, που οφείλεται στο μέγεθός τους, για να μη χάσουν το πλεονέκτημα του αυξημένου κέρδους με την υπάρχουσα τιμή της αγοράς.

Σε άλλες περιπτώσεις οι τιμές δεν μειώνονται, επειδή ενσωματώνουν την ευχαρίστηση από την προσωπική σχέση την οποία διατηρούν οι καταναλωτές με τους πωλητές στο επίπεδο της μικρής επιχείρησης της γειτονιάς, έναντι της απρόσωπης σχέσης αλλά της χαμηλότερης τιμής που υπάρχει στα μεγάλα καταστήματα. Σε άλλες περιπτώσεις οι μικρές επιχειρήσεις, καθώς βλέπουν να μειώνεται η πελατεία τους, θεωρούν ότι αν μειώσουν τις τιμές τους, δεν πρόκειται να ανακτήσουν τη χαμένη πελατεία, αλλά αντίθετα θα χάσουν έσοδα, δηλαδή με χαμηλότερες τιμές δεν πρόκειται να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Μερικές φορές μάλιστα η λανθασμένη εκτίμησή τους μπορεί να κοστίσει και το κλείσιμο της επιχείρησής τους.

Βεβαίως σ’ όλα αυτά προστίθεται και η προσπάθεια ενός τμήματος του πληθυσμού να διατηρήσει το επίπεδο της ευημερίας του όσο μπορεί, με αποταμιεύσεις, παραοικονομία, φοροδιαφυγή, ακόμη και με διαφθορά, πράγμα που συντηρεί ένα σχετικά υψηλό επίπεδο κατανάλωσης, το οποίο επιτρέπει στις τιμές ορισμένων προϊόντων και υπηρεσιών να μη μειώνονται.

Τέλος, οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους που σχετίζονται με τον ανταγωνισμό και τον έλεγχο των τιμών δεν φαίνεται να λειτουργούν ικανοποιητικά, με αποτέλεσμα την «ασυδοσία» από την πλευρά των μεγάλων ή/και των μικρών επιχειρήσεων.

ΕΘΝΟΣ 02/02/13